4. 2 дугаар сар 2021
Хэвлэлийн мэдээ
Каритас Чех Репаблик ТББ-ын Монгол дахь Суурин төлөөлөгчийн газар Үндэсний судалгааны зөвлөл (CNR-IRISS)-тэй хамтран “Монгол улс дахь хог хаягдлыг дахин боловсруулах төслүүдийг танилцуулах нь” цахим арга хэмжээг өнөөдөр буюу 2021 оны 2-р сарын 4-ний өдөр зохион байгуулах гэж байна. Тус арга хэмжээний үеэр Европын холбооны “Switch-Asia” хөтөлбөрийн дэмжлэгтэйгээр хог хаягдлын удирдлага, зохицуулалт, дахин боловсруулалтын чиглэлээр Монгол улсад нэгэн зэрэг хэрэгжиж буй хоёр төсөл болох “Монгол улс дахь хуванцар хог хаягдлын дахин боловсруулалтын тогтвортой байдлыг хангах (SPRIM)” болон “Улаанбаатар хотод 3R зарчмыг хэрэгжүүлэх замаар байгалийн нөөцийг тогтвортой ашиглах (3R4UB)” төслүүдийг танилцуулахаас гадна уг салбарт яг одоо тулгамдаж буй асуудлуудын талаар төслийн оролцогч талууд болох хот, дүүрэг, аймаг, сумдын захиргаа, орон нутгийн иргэд, хуванцар дахин боловсруулах жижиг, дунд үйлдвэрүүдийн төлөөллүүдтэй хэлэлцүүлэг явууллаа.
Арга хэмжээний үеэр Европын Холбооноос Монгол Улсад суугаа Элчин сайд Х.Э. Траян Христеа “Орчин үеийн амьдралыг хуванцаргүйгээр төсөөлөхийн аргагүй болсон ба эдийн засагт өндөр ач холбогдолтой материалд зүй ёсоор тооцогдох боловч хүрээлэн буй орчин, хүний эрүүл мэндэд сөрөг нөлөөлөл үзүүлэх эрсдэл дагуулж байна. Төслийн үйл ажиллагааны үндсэн зарчим нь тогтвортой байдлыг хангахад оршино. Европын холбоо нь Монгол улсын тогтвортой, ногоон хөгжлийг дэмжиж ажиллахыг үргэлж хичээдэг.” гэдгийг онцоллоо.
“Хуванцар хог хаягдал хогийн цэгийг дүүргэж, ус зайлуулах хоолойг бөглөж, усыг бохирдуулж, биологийн олон янз байдал алдагдах шалтгаан болж байна. Тиймээс бид Монгол улсын эдийн засгийн хөгжил цэцэглэлт, ядуурлыг бууруулахад хувь нэмэр оруулах, ногоон эдийн засгийн хөгжил, нүүрстөрөгч багатай, нөөцийн хэмнэлттэй, тойрог эдийн засагт шилжихэд дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор “Монгол улс дахь хуванцар хог хаягдлын дахин боловсруулалтын тогтвортой байдлыг хангах” төслийг хэрэгжүүлж байна.” гэж Каритас Чех Репаблик ТББ-ын Монгол дахь Суурин Төлөөлөгч Яна Зилкова ярилаа.
“Монгол улсад сүүлийн 40 жилийн хугацаанд хот, суурин газар оршин суугчдын тоо гурав дахин өссөн бөгөөд, уур амьсгалын өөрчлөлттэй холбоотойгоор цаашид ч өсөх чиг хандлагатай байна. Хот суурин газарт бий болох төвлөрлийг дагаж үүсэх хог хаягдлын хэмжээ нэмэгддэг. Одоогийн байдлаар нэг хүнд ногдох хог хаягдал 1 кг байгаа бол цаашид 2.5 кг болж өсөх тооцоо байна. Иймээс байгаль дэлхийгээ хүндэлж амьдарч ирсэн Монголчуудын соёлын үнэт зүйлийг сэргээж, гарч буй хог хаягдлыг багасгах, байгалийн нөөцийг хэмнэх шийдлийг Европын Холбоонны таксономийн зарим зарчмыг Монголд нэвтрүүлэх байдлаар хэрэгжүүлэх цаг нь болжээ.” гэж “3R4UB” төслийн шинжлэх ухааны зохицуулагч Альфонсо Морвилло мэдэгдэв.
Монгол улсад жилд ойролцоогоор нийт 3.4 сая тонн хог хаягдал гардаг ба үүний 10-15 хувийг хуванцар хаягдал эзэлдэг байна. Тиймээс Монгол улс дахь хуванцар хог хаягдлын дахин боловсруулалтын тогтвортой байдлыг хангах төслийн баг нь хуванцар дахин боловсруулах салбарын ЖДҮ-ийг дэмжих замаар дахин боловсруулсан хуванцраар хийсэн бүтээгдэхүүний өнөөгийн үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэхээр ажиллаж байна. Төслийн хүрээнд дахин боловсруулсан хуванцраар хийсэн бүтээгдэхүүний эрүүл ахуй, аюулгүй байдал, чанарын стандартыг боловсруулах болон хуванцар дахин боловсруулдаг компаниудыг дэвшилтэт тоног төхөөрөмж, технологид нэвтрүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэхээр төлөвлөсөн байна. Нэмж дурдахад Каритас Чех Репаблик байгууллага нь хуванцар хог хаягдлыг ангилах, цэвэрлэх, цуглуулахад анхаарлаа хандуулж цэцэрлэг, ерөнхий боловсролын сургууль, их дээд сургууль, төрийн болон олон нийтийн байгууллагууд зэрэг бүх түвшинд хэрэглэгчдийн мэдлэг, боловсролыг дээшлүүлэх, иргэний нийгмийн байгууллагуудын сүлжээг бий болгох замаар хуванцар хог хаягдлыг ангилах цуглуулах системийг сайжруулах ажлыг төслийн хамтран хэрэгжүүлэгч байгууллагууд болох Экосум ТББ, Монголын Байгаль Орчин Аюулгүй Байдлын Зөвлөл, ТГ Масарыкын Усны Судалгааны Институт, Монголын Тогтвортой Хөгжлийн Гүүр ТББ тусламжтайгаар хийхээр төлөвлөж байна. Уг төсөл нь 2020 оны 5-р сард эхэлсэн ба 2024 оны 4-р сар хүртэл төслийн зорилтот бүлэг болох Улаанбаатар хот, Булган аймаг, Хишиг-Өндөр суманд тус тус хэрэгжих юм.
“Улаанбаатар хотод 3R зарчмыг хэрэгжүүлэх замаар байгалийн нөөцийг тогтвортой ашиглах (3R4UB)” төсөл нь Улаанбаатар хотын захиргаа, бичил болон жижиг, дунд үйлдвэрүүдийн тусламжтай хог хаягдлыг эх үүсвэр дээр ангилан ялгаж цуглуулах, тээвэрлэх туршилтын загвар төслөөр дамжуулан хог хаягдлыг бууруулах, дахин ашиглах, дахин боловсруулахад түлхэц өгөхийг зорьж байна. Төслийн хүрээнд Монгол Улсын Засгийн газрын агентлаг Цэнгэг усны нөөц, байгаль хамгаалах төвийн оролцоотойгоор тогтвортой хэрэглээ ба үйлдвэрлэлийг (ТХҮ) сурталчлах техникийн сургалт, семинар зохион байгуулж яам, дэд агентлагуудын чадавхыг бэхжүүлнэ. 3R4UB төслийн үр дүнд Улаанбаатар хотын нийт дахин боловсруулах боломжтой хог хаягдлыг эх үүсвэр дээр ангилах үйл ажиллагааг идэвхжүүлэх юм.
